زمان گذشته ساده در زبان ترکی استانبولی

همانطور که می‌دانید در زبان فارسی، صحبت کردن در مورد اتفاقی که در گذشته رخ داده و ما از وقوع آن مطلع هستیم، یکی از کاربردهای زمان گذشته ساده است. مثل “رفتم، دیدم، آمدم و …” این نوشته به شما کمک می‌کند، پسوندها و قیدهای مناسب این زمان یعنی گذشته ساده در ترکی استانبولی را به خوبی بشناسید و همچنین نحوه‌ی استفاده از آن‌ را یاد بگیرید.

 

نحوه‌ی ساخت زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی، تحت عنوان “Belirli Geçmiş Zaman” شناخته می‌شود. برای ساخت این زمان تنها کافیست با توجه به آخرین حرف صدادار کلمه، پسوند “DI” را به ریشه‌ی فعل اضافه کنیم. به مثال‌های زیر توجه کنید:

مثال	پسوند DI	آخرین حرف صدادار بن فعل
gel + di	di,ti	e,i
kal + dı	dı,tı	a,ı
gör + dü	dü,tü	ü,ö
koş + tu	du,tu	u,o

 

در مورد تفاوت بین پسوندهای dI و tI در مقاله‌ی حروف اضافه توضیح داده شده است. (برای مشاهده مقاله‌ی حروف اضافه اینجا کلیک کنید)

صرف زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

تا اینجا نحوه‌ی ساخت زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی را یاد گرفتیم؛ برای صرف زمان گذشته ساده، بعد از اضافه کردن پسوند DI به ریشه‌ی فعل مورد نظر، برای هر ضمیر شخصی از پسوند شخصی همان ضمیر استفاده می‌کنیم. به جدول زیر دقت کنید:

Onlar	Siz	Biz	O	Sen	Ben	ضمیر شخصی
(lAr)	nIz	k	…	n	m	پسوند شخصی

 

(توجه کنید که پسوندهای شخصی که در جدول بالا مشاهده می‌کنید، تنها مختص زمان گذشته ساده و گذشته استمراری است.) حالا می‌خواهیم مصدر gelmek را در زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی صرف کنیم:

معنی	فعل ساخته شده	بن فعل+ DI + پسوند شخصی	ضمیر شخصی
آمدم	geldim	gel + di + m	Ben
آمدی	geldin	gel + di + n	Sen
آمد	geldi	gel + di	O
آمدیم	geldik	gel + di + k	Biz
آمدید	geldiniz	gel + di + niz	Siz
آمدند	geldi(ler)	gel + di + (ler)	Onlar

 

به این ترتیب هر فعلی را می‌توانید در این زمان صرف کنید. مثال‌های زیر را با هم ببینیم:

من هفته گذشته به سینما رفتم.	.Ben geçen hafta sinemaya gittim
او دیروز به استانبول آمد.	.O İstanbul’a dün geldi
ما سال گذشته از آلمان برگشتیم.	.Biz geçen yıl Almanya’dan döndük
تو دیروز درس خواندی.	.Sen dün ders çalıştın
من کمی قبل یک لباس خریدم.	.Ben biraz önce bir elbise aldım
روز گذشته به او موضوع جدیدی را توضیح دادم.	.Geçen gün ona yeni bir konu anlattım

 

تمرین

مصدر görmek را در زمان گذشته ساده صرف کنید و در بخش کامنت‌ها بنویسید.

قیدهای زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

قیدهایی مثل: “Dün, Önceki gün, Geçen hafta, Geçen yıl, Biraz önce” از جمله قیدهایی هستند که در زمان گذشته ساده کاربرد دارند.

مثال‌های بالا را  مجدد ببینید:

من هفته گذشته به سینما رفتم.	.Ben geçen hafta sinemaya gittim
او دیروز به استانبول آمد.	.O İstanbul’a dün geldi
ما سال گذشته از آلمان برگشتیم.	.Biz geçen yıl Almanya’dan döndük
تو دیروز درس خواندی.	.Sen dün ders çalıştın
من کمی قبل یک لباس خریدم.	.Ben biraz önce bir elbise aldım
روز گذشته به او موضوع جدیدی را توضیح دادم.	.Geçen gün ona yeni bir konu anlattım

منفی کردن زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

 

همانطور که در مقاله‌ی بررسی زمان حال استمراری توضیح دادیم، برای منفی کردن تمامی جملات فعلی فارغ از زمان صرف آن‌ها، از پسوند منفی ساز mA استفاده می‌کنیم که زمان گذشته ساده هم از این قاعده مستثنی نیست. (برای مشاهده مقاله‌ی بررسی زمان حال استمراری اینجا کلیک کنید) حالا می‌خواهیم مصدر gelmek را به صورت منفی و در زمان گذشته ساده صرف کنیم:

ترجمه	فعل ساخته شده	ریشه فعل + mA + DI + پسوند شخصی	ضمیر شخصی
نیامدم	gelmedim	gel + me + di + m	Ben
نیامدی	gelmedin	gel + me + di + n	Sen
نیامد	gelmedi	gel + me + di	O
نیامدیم	gelmedik	gel + me + di + k	Biz
نیامدید	gelmediniz	gel + me + di + niz	Siz
نیامدند	gelmedi(ler)	gel + me + di + (ler)	Onlar

 

به این صورت می‌توانید هر فعلی را منفی کرده و در زمان گذشته ساده صرف کنید. به مثال‌های زیر دقت کنید:

من این لباس را نپسندیدم.	.Ben bu elbiseyi beğenmedim
درس هنوز تموم نشده.	.Ders henüz bitmedi
قبلا اصلا به ترکیه نیامدم.	.Daha önce hiç Türkiye’ye gelmedim
ما آن فیلم را قبلا ندیدیم.	.Biz o filmi daha önce hiç seyretmedik

 

تمرین

مصدر görmek را به صورت منفی و در زمان گذشته ساده صرف کنید و در بخش کامنت‌ها بنویسید.

سوالی کردن افعال در زمان گذشته ساده

برای پرسشی کردن جملات در هر زمانی، از پسوند پرسشی mI استفاده می‌کنیم. برای سوالی کردن افعال در زمان گذشته ساده هم، بعد از صرف فعل مورد نظر، این پسوند بدون اضافه شدن هیچ پسوند شخصی به آن، آورده می‌شود:

ترکیب ساخته شده	فعل در زمان گذشته ساده + پسوند شخصی + پسوند پرسشی	ضمیر شخصی
?geldim mi	geldi +m + mi	Ben
?geldin mi	geldi + n + mi	Sen
?geldi mi	geldi + mi	O
?geldik mi	geldi + k + mi	Biz
?geldiniz mi	geldi + niz + mi	Siz
?geldi(ler) mi	geldi + (ler) + mi	Onlar

 

در مورد افعال منفی در زمان گذشته ساده هم به همین ترتیب عمل می‌کنیم؛ با این تفاوت که این جملات منفی هستند. مثال‌های زیر را با هم ببینیم:

شما سال گذشته به تعطیلات رفتید؟	?Siz geçen yıl tatil yaptınız mı
تو مرا بخشیدی؟	?Sen beni affettin mi
قبلا به ترکیه نیامدی؟	?Daha önce hiç Türkiye’ye gelmedin mi
آن فیلم را قبلا ندیدید؟	?Siz o filmi daha önce hiç seyretmediniz mi

 

در جدول زیر می توانید خلاصه ای از آنچه را که در مورد زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی گفته شد را ببینید:

تا اینجا یاد گرفتیم در زبان ترکی استانبولی، چطور افعال را در زمان گذشته ساده صرف کنیم؛ حالا به نظر شما جملاتی مثل “من دیروز مریض بودم” و یا “ آن‌ها خسته بودند” را چطور می‌توان بیان کرد؟ در پاسخ به این سوال، می‌توان گفت که شما با استفاده از پسوند زمان گذشته ساده و پسوندهای شخصی هر ضمیر، به راحتی می‌توانید هر اسم و یا صفتی را در این زمان صرف کنید.

صرف جملات اسمی در زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی

برای مثال می‌خواهیم صفت “Hasta” را در زمان گذشته ساده صرف کنیم. به جدول زیر توجه کنید:

مریض بودم	hastaydım	Ben
مریض بودی	hastaydın	Sen
مریض بود	hastaydı	O
مریض بودیم	hastaydık	Biz
مریض بودید	hastaydınız	Siz
مریض بودند	hastalardı hastaydı(lar)	Onlar

 

دقت داشته باشید در صورتی که اسم و یا صفت مورد نظر به حرف صدادار ختم شده باشد، باید از میانجی y استفاده کنیم.

مثال‌های زیر را با هم ببینیم:

هفته‌ی پیش خیلی خسته بودم.	.Geçen hafta çok yorgundum
علی دو سال پیش دانش‌آموز بود.	.Ali iki yıl önce öğrenciydi
مهمت دیروز خیلی ناراحت بود.	.Mehmet dün çok mutsuzdu
دریا خیلی سرد بود.	.deniz çok soğuktu
من قبلا خیلی چاق بودم.	.Ben önceden çok şişmandım
شما دیروز در کتابخانه بودید.	.Siz dün kütüphanedeydiniz

 

همانطور که مشخص است، تمام کلماتی که زیر آن‌ها خط کشیده شده است، همگی اسم و یا صفت هستند.

منفی کردن جملات اسمی در زمان گذشته ساده

طبق توضیحاتی که در مقاله‌ی جملات اسمی داده شد، به طور کلی برای منفی کردن این جملات از کلمه değil استفاده می‌کنیم؛ (برای مشاهده‌ی مقاله جملات اسمی اینجا کلیک کنید) پس اگر بخواهیم جملات اسمی را در زمان گذشته ساده منفی کنیم، کافیست پسوند DI و پسوندهای شخصی هر ضمیر را به کلمه değil اضافه کنیم. به جدول زیر دقت کنید:

مریض نبودم	hasta değildim	Ben
مریض نبودی	hasta değildin	Sen
مریض نبود	hasta değil	O
مریض نبودیم	hasta değildik	Biz
مریض نبودید	hasta değildiniz	Siz
مریض نبودند	hasta değillerdi hasta değildi(ler)	Onlar

 

مثال‌های زیر را با هم ببینیم:

آن‌ها دیروز خوشحال نبودند.	.Onlar dün mutlu değillerdi
من قبلا چاق نبودم.	.Ben önceden şişman değildim
هفته‌ی پیش خسته نبودی.	.Geçen hafta yorgun değildin

سوالی کردن جملات اسمی در زمان گذشته ساده

برای پرسشی کردن جملات در زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی، به همان ترتیب قبل از پسوند پرسشی mI استفاده می‌کنیم؛ اما در چنین حالتی این پسوند بعد از اسم و یا صفت مورد نظر به صورت منفصل می‌آید و پسوند DI به همراه پسوند شخصی هر ضمیر، به پسوند پرسشی می‌چسبند. به جدول زیر دقت کنید:

من مریض بودم؟	?hasta mıydım	Ben
تو مریض بودی؟	?hasta mıydın	Sen
او مریض بود؟	?hasta mıydı	O
ما مریض بودیم؟	?hasta mıydık	Biz
شما مریض بودید؟	?hasta mıydınız	Siz
آن‌ها مریض بودند؟	?hasta mıydı hasta mıydı(lar)	Onlar

 

مثال‌های زیر را با هم ببینیم:

شما سال پیش در استانبول بودید؟	?Siz geçen yıl İstanbul’da mıydınız
پدر تو معلم بود؟	?Senin baban öğretmen miydi
تو خسته بودی؟	?Sen yorgun muydun

 

برای پرسشی کردن جملات اسمی منفی در زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی هم به همین ترتیب عمل می‌کنیم، اما قبل از آوردن پسوند پرسشی، ابتدا باید جمله اسمی را با استفاده از کلمه değil منفی کرد. به جدول زیر توجه کنید:

من مریض نبودم؟	?hasta değil miydim	Ben
تو مریض نبودی؟	?hasta değil miydin	Sen
او مریض نبود؟	?hasta değil miydi	O
ما مریض نبودیم؟	?hasta değil miydik	Biz
شما مریض نبودید؟	?hasta değil miydiniz	Siz
آن‌ها مریض نبودند؟	?hasta değiller miydi	Onlar

 

خلاصه ای از آنچه را که در مورد جملات اسمی در زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی گفته شد را در جدول زیر می بینید:

سخن پایانی

در حال حاضر شما می‌توانید تمامی افعال و صفات را در زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی چه به صورت مثبت و چه منفی، صرف کنید. نیاز به تاکید مجدد است که اهمیت این درس در زبان ترکی استانبولی بسیار بالاست. در واقع شما هیچ مکالمه ای در رومزره پیدا نمی کنید مگر از حالت های مختلف زمان گذشته در آن استفاده شده باشد.

به هر حال در این مطلب سعی کردیم تمامی نکات مهم این زمان یعنی زمان گذشته ساده در ترکی استانبولی را بررسی کنیم. همانطور که از عنوان متن برمی آید انواع دیگری از زمان گذشته نیز وجود دارند که در مقالات آینده ی وبلاگ به آنها می‌پردازیم. در صورتیکه سوال و ابهامی در این خصوص دارد در بخش نظرات حتما با ما در میان بگذارید.

در بخش وبلاگ سایت بانوخان سعی داریم در مورد همه‌ی موضوعات مهم این زبان صحبت کنیم. لطفا به دیگر مطالب وبلاگ هم سر بزنید.